درمان رفتاری شناختی کلاسیک (Traditional CBT):
یکی از انواع کاربردی CBT در روانشناسی به نوع کلاسیک اختصاص دارد. در این نوع شیوه درمان، تغییر در الگوهای منفی تفکر و رفتار مورد توجه قرار میگیرد.
درمان کلاسیک به افراد کمک میکند تا با یادگیری شناسایی تفکرات نادرست و تغییر آنها به تفکرات مثبتتر بپردازند. تمرینهای خانگیدر و تکنیکهایی مانند تفکر انتقادی، تفکر مثبت و تجربهسنجی معمولاً در این روش مورد استفاده قرار میگیرند.
درمان شناختی-رفتاری دقیق (CBT-E – Cognitive-Behavioral Therapy Enhanced):
این نوع CBT در روانشناسی به تغییر تفکرات، الگوهای رفتاری و عواطف مرتبط با مشکل روانی میپردازد. تمرکز این روش بر تفکرات اشتباه و نادرست در مورد وزن، اندازه بدن، خوراک و عواطف است. این روش به تعدیل الگوهای خوردن ناپسند و تفکرات منفی در مورد خود و بدن کمک شایانی میکند.
درمان شناختی-رفتاری مبتنی بر ذهنآگاهی (Mindfulness-Based CBT):
در این روش درمانی، تکنیکهای ذهنآگاهی از جمله تمرکز بر حالتهای فعلی، تنفس عمیق و تمرینات تمرکز بر روی حواس مورد استفاده قرار میگیرند. در واقع درمان CBT مبتنی بر ذهن آگاهی به افراد کمک میکند تا به طور صحیح با تفکرات و احساسات خود برخورد کنند.
درمان رفتاری شناختی گروهی (Group CBT):
جلسات درمانی در درمان شناختی رفتاری گروهی به عنوان یکی از گونههای مختلف CBT در روانشناسی به صورت گروهی انجام میشود. این روش افراد را قادر میسازد تا با تجربهها و دیدگاههای دیگران در مواجهه با مشکلات خود ارتباط برقرار کنند.
همچنین، روش درمانی شناختی رفتاری گروهی محیطی اجتماعی برای تمرین مهارتهای مورد نیاز ایجاد میکند.
درمان رفتاری شناختی برای اختلالات خواب
این نوع CBT در روانشناسی به بهبود مشکلات خواب میپردازد. تمرکز این روش بر تغییر الگوهای رفتاری و شناختی که ممکن است باعث مشکلات خواب شود، میباشد. این روش به تنظیم زمان خواب، تمرینات ذهنی و تغییر تفکرات نادرست مرتبط با خواب میپردازد.
درمان رفتاری شناختی برای افراد معتاد
این نوع CBT در روانشناسی برای افرادی که به مواد مخدر و الکل وابسته هستند، مفید واقع است. این روش به تغییر الگوهای رفتاری و تفکری مرتبط با مصرف مواد و بهبود مهارتهای مقابله با وسوسهها میپردازد.
درمان رفتاری شناختی برای افراد مبتلا به افسردگی
این نوع CBT در روانشناسی برای افرادی که با افسردگی مواجه هستند، کارآمد است. در این روش، تغییر الگوهای منفی تفکر، تشخیص تفکرات مشکلآفرین و تغییر آنها به تفکرات مثبتتر اهمیت دارد.
از دیگر روشهای CBT در روانشناسی میتوان به مواد ذیل اشاره کرد:
درمان CBT برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب عمومی: این روش به مهار و کاهش اضطراب و نگرانی مرتبط با مواقع مختلف زندگی میپردازددرمان CBT برای اختلال وسواسی-اجباری:این نوع CBT برای کنترل افکار وسواسی و رفتارهای اجباری مرتبط با اختلال وسواسی-اجباری مورد استفاده قرار میگیرددرمان CBT برای مبتلایان به اختلالهای خوردن: در این روش افراد به کمک تغییر تفکرات منفی درباره وزن، شکل بدن و خوردن، ترغیب به الگوهای سالمتر خوردن میشونددرمان CBT برای اختلالات خواب و بیداری: این نوع CBT با ترکیب تمرینات رفتاری (مانند برنامه خواب مرتب) و تغییر تفکرات مرتبط با خواب موجب بهبود کیفیت خواب میشود
جالب است بدانید که کلیه روشهای CBT در روانشناسی بر مبنای تغییر تفکرات منفی، الگوهای رفتاری نادرست و مهارتهای مقابله با مشکلات تأکید دارند. انتخاب نوع مناسب CBT بسته به نوع مشکل روانی و نیازهای فردی بسیار مهم است.
به عبارتی دیگر روشهای درمانی CBT با ترکیبی از تکنیکهای شناختی و رفتاری به افراد کمک میکنند تا الگوهای منفی تفکر و رفتار را تغییر دهند و مهارتهای مقابله با مشکلات را بهبود بخشند. بهتر است با یک متخصص روانشناسی مشورت کنید تا نوع مناسب CBT برای شما تعیین شود.